Năm 2023 là 10 năm thực hiện Nghị quyết 29-NQ/TW về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, 3 năm triển khai Chương trình giáo dục phổ thông 2018.
Năm 2023 được xác định là năm bản lề trong thực hiện mục tiêu kế hoạch 5 năm 2021-2025. Giáo dục vì thế càng giữ vai trò quan trọng, tiên phong. Trong hành trình này, cơ hội luôn đan xen thách thức. Trong bối cảnh đó, nhân dịp đầu năm Quý Mão, xin được chia sẻ mấy vấn đề.
 |
Giáo viên, giảng viên quyết định chất lượng dạy học đào ngọc thạch |
Quản lý giáo dục phải liêm chính
Giá trị này cần kiến tạo trong hệ thống quản lý giáo dục, làm nền tảng bền vững; kim chỉ nam triển khai hoạt động quản lý giáo dục; là hệ quy chiếu giúp giám sát, kiểm tra, thanh tra công tác quản lý giáo dục. Và trên tất cả, liêm chính là phẩm cách hàng đầu của mỗi cán bộ quản lý giáo dục từ cơ sở cho đến cấp bộ.
Tự cổ chí kim, giáo dục tròn vai khi và chỉ khi quản lý giáo dục đi đúng theo quỹ đạo liêm chính. Như chân lý, có liêm chính mới có trung thực, đổi mới, sáng tạo trong giáo dục.
Đào tạo nhà giáo đòi hỏi sự nghiêm cẩn
Từ mầm non đến đại học, bậc học nào cũng có vai trò quan trọng; trong đó đội ngũ giáo viên, giảng viên quyết định chất lượng dạy học. Sinh viên sư phạm vì thế cần được rèn luyện về tác phong, thể chất, kiến thức, phương pháp giảng dạy, đam mê nghề nghiệp, học để biết giao tiếp mực thước và thân thiện.
Một số nước có nền giáo dục ưu việt, tuyển sinh vào trường sư phạm không chỉ lấy học sinh phổ thông có học lực khá, giỏi mà còn đòi hỏi nhiều yếu tố khác. Thực tiễn cho thấy, khâu đào tạo là then chốt, quyết định chất lượng dạy học.
Ngoài ra, nhà giáo được bảo đảm cuộc sống đầy đủ là chiến lược đầu tư. Khi tương xứng, ắt cho kết quả mong đợi. Môi trường làm việc của giáo viên phải tích cực, cởi mở, chân thành. Mà muốn đạt được điều này, nhất thiết phải gạt bỏ “bệnh thành tích”, lối mòn xơ cứng, áp đặt, hình thức (cả giấy và số) trong quản trị trường học.
 |
Cần thay đổi cách kiểm tra, đánh giá để đáp ứng nhu cầu thực tế đào ngọc thạch |
Đánh giá, kiểm tra đáp ứng nhu cầu người học, thực tiễn
Người học mong muốn tích lũy kiến thức, vun trồng kỹ năng, rèn giũa phẩm cách nhưng phù hợp sở trường, nguyện vọng, hoàn cảnh của mình. Do đó cần đánh giá theo cá nhân hóa đồng thời vẫn đảm bảo sự đồng pha giữa trường phổ thông, đại học và nhu cầu xã hội.
Các trường đại học dần chuyển sang đánh giá năng lực để tuyển sinh trong khi đó trường phổ thông lại dạy và ôn luyện theo dạng, mẫu, mẹo. Đại học “rầm rộ” đầu vào nhưng quá trình đào tạo thì vẫn “lối cũ” nên khi tốt nghiệp, sinh viên cầm tấm bằng in dấu đỏ tươi, đủ loại chứng chỉ nhưng nhà tuyển dụng – theo chuẩn của mình – lại đỏ mắt mà tìm không thấy ứng viên đạt yêu cầu.
Chính vì vậy chương trình môn học cũng phải hài hòa tĩnh và động. Tĩnh với nội dung giáo dục cốt lõi từng môn học; động đối với mục tiêu và yêu cầu cần đạt.
Xã hội hóa trách nhiệm
Xã hội hóa giáo dục cần tiến hành đủ, đúng, toàn diện chứ không chăm vào tăng thu tiền trường, học phí. Rạch ròi trách nhiệm trong giáo dục con em giữa gia đình, nhà trường, xã hội cũng là thể hiện của “xã hội hóa trách nhiệm” giáo dục. Được như thế, nhà trường mới làm tốt trọng trách, thầy cô tự tin, chủ động tổ chức dạy học.
Giáo dục hãy bứt phá với phương châm: “Dù khó khăn đến đâu cũng phải tiếp tục thi đua dạy tốt và học tốt”.